Od wejścia w życie ustawy implementującej dyrektywę transgraniczną wyjeżdżający lub zamieszkujący w innym państwie UE pacjent polski będzie mógł korzystać ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w dwóch odrębnych systemach prawnych:

  • w ramach unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia zdrowotnego dostępnej od dnia przystąpienia Polski do UE, albo
  • w ramach opieki zdrowotnej udzielonej zgodnie z postanowieniami dyrektywy transgranicznej oraz ustawy implementującej dyrektywę transgraniczną

Każdy z tych systemów rządzi się odmiennymi prawami i nakłada różne obowiązki na osoby z nich korzystające. Wybór systemu, zgodnie z którym będą udzielane świadczenia zdrowotne w państwach UE pozostaje w gestii pacjenta. Przed skorzystaniem z leczenia za granicą warto zapoznać się z zasadami jego udzielania zarówno w oparciu o przepisy koordynacji, jak i na podstawie dyrektywy transgranicznej. Wskazane systemy różnią się od siebie, dlatego istotne jest, aby pacjent miał świadomość tego jakie prawa i obowiązki z nich wynikają.

 

SYSTEM KOORDYNACJI

OPIEKA ZDROWOTNA W RAMACH DYREKTYWY TRANSGRANICZNEJ

PRZEPISY PRAWNE

Rozporządzenie PE i Rady (WE) nr 883/2004

Rozporządzenie PE i Rady (WE) nr 987/2009

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej

Dyrektywa transgraniczna

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej

Ustawa implementująca dyrektywę transgraniczną

PAŃSTWA W KTÓRYCH MOŻNA KORZYSTAĆ ZE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH

Państwa UE

oraz państwa EFTA

Państwa UE oraz państwa EOG

UWAGA!

Postanowienia dyrektywy transgranicznej nie obowiązują w Szwajcarii.

Pacjent polski wyjeżdżający do Szwajcarii może korzystać ze świadczeń zdrowotnych JEDYNIE na zasadach określonych w przepisach o koordynacji

OSOBY UPRAWNIONE DO KORZYSTANIA ZE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH

Osoby posiadające prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej mieszkające lub przebywające w innym niż Polska państwie UE/EFTA

Więcej

Osoby posiadające prawo do świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów
o koordynacji Z WYŁĄCZENIEM:

  • członków rodziny osoby ubezpieczonej, oraz
  • emerytów, rencistów, członków rodziny emeryta lub rencisty

mieszkających na Cyprze, w Irlandii, Hiszpanii, Portugalii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, którzy korzystają ze świadczeń zdrowotnych z zakresu transgranicznej opieki zdrowotnej na zasadach określonych w aktach prawnych implementujących dyrektywę transgraniczną, obowiązujących w państwach ich zamieszkania

Pacjentowi polskiemu mieszkającemu na Cyprze, w Irlandii, Hiszpanii, Portugalii, Szwecji, Wielkiej Brytanii informacji o zasadach korzystania ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w ramach transgranicznej opieki zdrowotnej udzielają Krajowe Punkty Kontaktowe działające w ich państwach zamieszkania. Dotyczy to zwłaszcza warunków, jakie należy spełnić w celu uzyskania zwrotu kosztów leczenia.

ZAKRES PRZYSŁUGUJĄCYCH ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH

ŚWIADCZENIA NIEZBĘDNE ze wskazań medycznych przysługują osobom przebywającym czasowo w innym niż Polska państwie UE/EFTA. Jest to leczenie, które stało się konieczne w czasie pobytu pacjenta w innym państwie UE/EFTA. Było ono niemożliwe do przewidzenia w przed wyjazdem, a konieczność jego udzielenia spowodowana została:

  • nagłą chorobą, w tym niespodziewanym pogorszeniem choroby przewlekłej,
  • wypadkiem, np. komunikacyjnym.
  • O tym, czy dane świadczenia jest niezbędne, czy nie, zawsze decyduje lekarz w państwie pobytu.

ŚWIADCZENIA W PEŁNYM ZAKRESIE przysługują osobom ubezpieczonym w NFZ, które zamieszkują w innym państwie UE/EFTA. O zakresie tych świadczeń oraz o warunkach ich uzyskiwania decyduje zawsze ustawodawstwo państwa zamieszkania.

LECZENIE PLANOWANE ZA GRANICĄ

ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKU PRZY PRACY LUB CHOROBY ZAWODOWEJ

Świadczenia zdrowotne związane wyłącznie z leczeniem skutków wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Więcej

Wszelkie świadczenia zdrowotne gwarantowane zgodnie z ustawodawstwem polskim, bez względu na to, czy ich uzyskanie jest celem pobytu pacjenta w innym państwie UE lub EOG, czy też konieczność ich udzielenia powstała już w czasie pobytu w innym państwie
Z WYŁĄCZENIEM:

  • obowiązkowych szczepień ochronnych,
  • opieki długoterminowej, jeżeli jej celem jest wspieranie osób potrzebujących pomocy w zakresie wykonywania rutynowych czynności życia codziennego,
  • przydziału i dostępu do narządów przeznaczonych do przeszczepów w zakresie czynności o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.

WYMAGANE DOKUMENTY

Przewidziane w unijnych przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia zdrowotnego, wymienione poniżej dokumenty są niezbędne do potwierdzenia prawa do świadczeń zdrowotnych w państwie leczenia innym iż Polska.

  • Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ, a razie braku EKUZ – Certyfikat Tymczasowo Zastępujący EKUZ,
  • Formularz E112/S2,
  • Dokument S1.

Dokumenty te wydaje właściwy oddział wojewódzki NFZ.

Pacjent korzystający ze świadczeń w ramach przepisów o koordynacji zobowiązany jest do posiadania odpowiednich unijnych dokumentów potwierdzających jego prawo do leczenia. Jeżeli nie posiada on odpowiedniego dokumentu musi liczyć się z koniecznością opłacenia całkowitych kosztów leczenia bezpośrednio w zagranicznej placówce medycznej, w której ma miejsce leczenie.

Więcej

Wymienione poniżej dokumenty są niezbędne do potwierdzenia w Polsce prawa do zwrotu kosztów leczenia poniesionych w innym państwie UE lub państwie EOG.

Aby pacjent polski mógł ubiegać się w Narodowym Funduszu Zdrowia o zwrot kosztów leczenia, powinien w tych przypadkach, w których polskie prawo tak wymaga, uzyskać jeszcze przed skorzystaniem z leczenia w innym państwie UE lub państwie EOG odpowiednie polskie dokumenty potwierdzające jego prawo do leczenia:

  • odpowiednie SKIEROWANIE lub ZLECENIE na przejazd środkami transportu sanitarnego wystawione przez uprawnionego do tego lekarza w Polsce albo lekarza wykonującego zawód w innym państwie członkowskim UE lub EOG
  • SKIEROWANIE na leczenie uzdrowiskowe potwierdzone przez właściwy oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie celowości leczenia uzdrowiskowego
  • RECEPTA wystawiona na terytorium innego niż Polska państwa UE lub EOG przez osobę uprawnioną do wystawiania recept zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym państwie i zrealizowana w jednym z państw UE lub EOG
  • RECEPTA TRANSGRANICZNA Więcej informacji znajduje się w zakładce Recepta transgraniczna
  • ZLECENIE na zakup lub naprawę wyrobu medycznego 
  • UPRZEDNIA ZGODA NA UZYSKANIE LECZENIA POZA GRANICAMI KRAJU Więcej informacji znajduje się w zakładce Leczenie planowane - uprzednia zgoda na uzyskanie leczenia poza granicami kraju
  • ZAŚWIADCZENIE świadczeniodawcy o zakwalifikowaniu do programu lekowego albo programu zdrowotnego

Pacjent korzystający ze świadczeń w ramach transgranicznej opieki zdrowotnej, który jest zobowiązany do opłacenia całkowitych kosztów leczenia bezpośrednio w zagranicznej placówce medycznej, w której ma miejsce leczenie, musi posiadać odpowiednie wymagane polskim prawem dokumenty, w celu uzyskania w państwie ubezpieczenia zwrotu kosztów leczenia. Katalog tych dokumentów jest różny w zależności od konkretnej sytuacji.

Więcej informacji znajduje się w zakładce „Zwrot kosztów świadczeń”.

PLACÓWKI MEDYCZNE i APTEKI

Są to wyłącznie te placówki medyczne udzielające świadczeń zdrowotnych w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej działającego w państwie leczenia, będącym jednym z państw UE/EFTA.

Informację, czy wybrana placówka medyczna lub apteka działa w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej udzielają instytucje ubezpieczeniowe w państwach leczenia oraz same placówki i apteki.

Są to wszystkie placówki medyczne działające w państwie leczenia, będącym jednym z państw UE lub EOG, tak w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej, jak i placówki medyczne działające poza publicznym systemem opieki zdrowotnej w państwie leczenia.

Jeżeli placówką udzielającą pacjentowi polskiemu świadczenia zdrowotne jest placówka działająca poza publicznym systemem opieki zdrowotnej to może on z tych świadczeń skorzystać jedynie w ramach transgranicznej opieki zdrowotnej.

Informację, czy wybrana placówka medyczna lub apteka działa w ramach lub poza publicznym systemem opieki zdrowotnej udzielają Krajowe Punkty Kontaktowe działające w państwach leczenia oraz same placówki i apteki.

KTO PONOSI KOSZTY ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH W PAŃSTWIE LECZENIA I JAKA JEST ICH WYSOKOŚĆ

Co do zasady koszty świadczeń zdrowotnych udzielonych pacjentom polskim w innych państwach UE/EFTA pokrywa NFZ.

Pacjent polski pokrywa koszty, tzw. WKŁADU WŁASNEGO, WSPÓŁPŁACENIA, tj. koszty leczenia, które zgodnie z prawem krajowym osoba ubezpieczona w tym państwie pokrywa we własnym zakresie.

Pacjent polski jest zobowiązany do pokrycia kosztów swojego leczenia bezpośrednio w placówce medycznej w państwie leczenia w wyjątkowych sytuacjach, np.

  • jeżeli w chwili udzielania świadczeń nie posiada (zapomniał, zgubił) odpowiedniego dokumentu potwierdzającego jego prawo do leczenia; informacje na temat zasad uzyskiwania zwrotu kosztów znajdują się na portalu www.ekuz.nfz.gov.pl;
  • jeżeli uzyskał planowane leczenie a nie posiada formularza E112 / dokumentu S2;
  • jeżeli skorzystał z leczenia w placówce medycznej działającej poza publicznym systemem opieki zdrowotnej w państwie leczenia.

Pacjent polski zobowiązany jest do pokrycia całkowitych kosztów uzyskanego leczenia poprzez opłacenie rachunków otrzymanych od placówki medycznej, w której ma miejsce leczenie.

Może on wystąpić do swojego oddziału wojewódzkiego NFZ z wnioskiem o zwrot poniesionych kosztów, jednak zwrotowi podlega wyłącznie ta część kosztów leczenia, która odpowiada wysokości, jaką podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych (NFZ, MZ, wojewoda) zapłaciłby polskiemu świadczeniodawcy, gdyby leczenie odbyło się w Polsce.

Sposób dokonywania obliczeń wysokości finansowania dla danego świadczenia gwarantowanego określa art. 42c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.

UWAGA

W przypadku, gdy koszt poniesiony przez pacjenta będzie wyższy od stawki zwrotu, różnicę pokrywa pacjent we własnym zakresie. Natomiast, jeżeli koszt rzeczywiście poniesiony przez pacjenta będzie niższy od stawki zwrotu, pacjent odzyska koszty do wysokości, w jakiej rzeczywiście je poniósł.

Więcej informacji na temat zasad uzyskiwania zwrotu kosztów znajduje się w zakładce „Zwrot kosztów świadczeń”.