Jeżeli jesteś pacjentem polskim, czyli jesteś osobą ubezpieczoną w Polsce, możesz korzystać ze świadczeń zdrowotnych udzielanych poza granicami kraju w ramach dwóch odrębnych unijnych systemów prawnych:

  • przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

albo

  • dyrektywy transgranicznej, której przepisy na poziomie krajowym znajdują się w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej.

Oba systemy umożliwiają pacjentom dostęp do opieki zdrowotnej za granicą, jednak różnią się w zakresie:

  • finansowania
  • procedur administracyjnych
  • elastyczności wyboru miejsca leczenia.

Masz prawo do wyboru sytemu, z którego będziesz korzystać. Każdy system rządzi się odmiennymi prawami i nakłada różne obowiązki na korzystające z niego osoby. Dlatego przed skorzystaniem z leczenia za granicą dokładnie zapoznaj się z obowiązującymi zasadami.
Przeanalizuj zalety i wady każdej z opcji. Weź pod uwagę swoją sytuację zdrowotną i finansową. Pozwoli Ci to podjąć świadomą i korzystną decyzję.

 Zestawienie możliwości oferowanych przez oba systemy

Przepisy o koordynacji

Dyrektywa transgraniczna

Przepisy prawne

Rozporządzenie PE i Rady (WE) nr 883/2004

Rozporządzenie PE i Rady (WE) nr 987/2009

  • uzupełnione w zakresie zgody na leczenie planowane w:

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej
art. 42i)

  • oraz w związku z tym, że 31 stycznia 2020 r. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej opuściło Unię Europejską:

Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej

Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z drugiej strony

Dyrektywa transgraniczna
(art. 42b-h)

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej

Ustawa implementująca dyrektywę transgraniczną
(przepisy później nowelizowane)

Państwa, w których możesz korzystać ze świadczeń zdrowotnych

Państwa UE oraz państwa EFTA i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Państwa UE oraz państwa EOG

Ważne:

  • Postanowienia dyrektywy transgranicznej nie obowiązują w Szwajcarii.
  • Pacjent polski wyjeżdżający do Szwajcarii może korzystać ze świadczeń zdrowotnych JEDYNIE na zasadach określonych w przepisach o koordynacji

Osoby uprawnione do korzystania ze świadczeń zdrowotnych

Pacjent polski

mieszkający lub przebywający w innym niż Polska państwie UE lub EFTA, lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Więcej przeczytasz w:

Leczenie w krajach UE/EFTA

Pacjent polski, oprócz:

  • członków rodziny osoby ubezpieczonej, jeżeli mieszkają na terytorium innego państwa członkowskiego UE lub EOG niż osoba, która zgłosiła członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego
  • emerytów, rencistów, osób w stanie spoczynku pobierających uposażenie lub uposażenie rodzinne
  • osób pobierających uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze oraz członków ich rodzin

mieszkających na Cyprze, w Irlandii, Hiszpanii, Portugalii oraz Szwecji, którzy korzystają ze świadczeń zdrowotnych z zakresu transgranicznej opieki zdrowotnej na zasadach określonych w aktach prawnych implementujących dyrektywę transgraniczną, obowiązujących w państwach ich zamieszkania.

O zasadach korzystania ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w ramach transgranicznej opieki zdrowotnej pacjenta polskiego mieszkającego:

  • na Cyprze
  • w Irlandii
  • w Hiszpanii
  • w Portugalii
  • w Szwecji

poinformują Krajowe Punkty Kontaktowe działające w ich państwach zamieszkania.

Zakres przysługujących świadczeń zdrowotnych

Świadczenia niezbędne ze wskazań medycznych

Przysługują osobom przebywającym czasowo w innym niż Polska państwie UE lub EFTA, lub Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Dotyczą leczenia, które:

  • stało się konieczne w czasie pobytu pacjenta w innym państwie UE lub EFTA, lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
  • było niemożliwe do przewidzenia przed wyjazdem, a konieczność jego udzielenia spowodowana została:
    • nagłą chorobą, w tym niespodziewanym pogorszeniem choroby przewlekłej
    • wypadkiem, np. komunikacyjnym.

O tym, czy dane świadczenie jest niezbędne, zawsze decyduje lekarz w państwie pobytu.

Świadczenia w pełnym zakresie

Przysługują osobom ubezpieczonym w NFZ, które zamieszkują w innym państwie UE lub EFTA, lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

O zakresie tych świadczeń oraz warunkach ich uzyskiwania decyduje zawsze ustawodawstwo państwa zamieszkania.

Leczenie planowane za granicą

  • Umożliwia dostęp do opieki medycznej, w przypadku gdy czas oczekiwania na leczenie w Polsce jest zbyt długi w stosunku do aktualnego stanu zdrowia pacjenta.
  • Odbywa się na takich samych zasadach finansowych, jakie dotyczą obywateli kraju, w którym świadczenie jest realizowane.

Konieczne jest uzyskanie uprzedniej zgody Prezesa NFZ.

Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

Przysługują wyłącznie w związku z leczeniem skutków wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.


Więcej przeczytasz:
Leczenie w krajach UE i EFTA.

Świadczenia gwarantowane zgodnie z ustawodawstwem polskim

Można z nich skorzystać w przypadkach, gdy:

  • uzyskanie świadczeń jest celem pobytu pacjenta w innym państwie UE lub EOG

albo

  • konieczność ich udzielenia powstała już w czasie pobytu w innym państwie.

Nie dotyczy:

  • obowiązkowych szczepień ochronnych
  • opieki długoterminowej, jeżeli jej celem jest wspieranie osób potrzebujących pomocy w zakresie wykonywania rutynowych czynności życia codziennego
  • przydziału i dostępu do narządów przeznaczonych do przeszczepów w zakresie czynności, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów.

W określonych przypadkach pacjent musi uprzednio otrzymać zgodę Prezesa NFZ na uzyskanie leczenia poza granicami kraju.

Więcej informacji znajdziesz w zakładce Leczenie planowane - uprzednia zgoda na uzyskanie leczenia poza granicami kraju

Dokumenty wymagane do potwierdzenia prawa do świadczeń

Dokumenty, które musisz okazać w innym państwie UE lub EFTA, lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, aby skorzystać ze świadczeń zdrowotnych:

  • Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), a w razie braku – certyfikat tymczasowo zastępujący EKUZ
  • formularz E112/S2
  • dokument S1.

Dokumenty wydaje:

  • właściwy oddział wojewódzki NFZ
  • w przypadku kart EKUZ wydanych na podstawie wniosków złożonych elektronicznie – Centrum Usług Wspólnych w Chełmie.

Jeśli korzystasz ze świadczeń w ramach przepisów o koordynacji, musisz mieć odpowiednie unijne dokumenty potwierdzające Twoje prawo do leczenia.

W przeciwnym razie musisz liczyć się z koniecznością opłacenia całkowitych kosztów leczenia bezpośrednio w zagranicznej placówce medycznej, w której się leczysz.

Więcej przeczytasz:
Leczenie w krajach UE i EFTA

Dokumenty, które musisz mieć przed skorzystaniem z leczenia w innym państwie UE lub EOG – aby dostać z NFZ zwrot kosztów leczenia (w zależności od rodzaju leczenia):

  • skierowanie wystawione przez uprawnionego lekarza w Polsce lub przez lekarza wykonującego zawód w innym państwie członkowskim UE lub EOG
  • zlecenie na przejazd środkami transportu sanitarnego wystawione przez uprawnionego lekarza w Polsce lub przez lekarza wykonującego zawód w innym państwie członkowskim UE lub EOG
  • skierowanie na leczenie uzdrowiskowe potwierdzone przez właściwy oddział wojewódzki NFZ w zakresie celowości leczenia uzdrowiskowego
  • receptę wystawioną na terytorium innego niż Polska państwa UE lub EOG przez osobę uprawnioną do wystawiania recept, zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym państwie
  • receptę transgraniczną
    - więcej informacji znajdziesz w zakładce Recepta transgraniczna
  • zlecenie na zakup lub naprawę wyrobu medycznego
  • zaświadczenie świadczeniodawcy o zakwalifikowaniu do programu lekowego albo programu zdrowotnego.

W określonych przypadkach musisz również otrzymać

  • uprzednią zgodę Prezesa NFZ na uzyskanie leczenia poza granicami kraju

– więcej informacji znajdziesz w zakładkach

Leczenie planowane - uprzednia zgoda na uzyskanie leczenia poza granicami kraju

Zwrot kosztów świadczeń.

Placówki medyczne i apteki, z których może korzystać pacjent

Wyłącznie placówki medyczne udzielające świadczeń zdrowotnych w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej działającego w państwie leczenia.

Czy wybrana placówka medyczna działa w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej, dowiesz się:

  • od instytucji ubezpieczeniowych w państwach leczenia
  • w samych placówkach.

Wszystkie placówki medyczne, działające zarówno w ramach, jak i poza publicznym systemem opieki zdrowotnej w państwie leczenia.

Ważne:

  • jeżeli pacjent polski skorzystał ze świadczenia zdrowotnego w placówce prywatnej, czyli działającej poza publicznym systemem opieki zdrowotnej, to podstawę prawną mogą stanowić jedynie przepisy oparte na dyrektywie transgranicznej
  • informacji, czy wybrana placówka medyczna działa w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej, udzielają Krajowe Punkty Kontaktowe działające w państwach leczenia oraz same placówki i apteki.

Koszty świadczeń zdrowotnych

NFZ pokrywa koszty świadczeń zdrowotnych udzielonych pacjentom polskim w innych państwach UE lub EFTA, lub w Zjednoczonym Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Pacjent pokrywa jedynie ewentualne koszty wkładu własnego lub współpłacenia, czyli:

  • koszty leczenia, które zgodnie z prawem krajowym każda osoba ubezpieczona w tym państwie pokrywa we własnym zakresie.

W wyjątkowych sytuacjach pacjent polski jest zobowiązany do pokrycia kosztów swojego leczenia bezpośrednio w placówce medycznej w państwie leczenia:

  • jeżeli w chwili udzielania świadczeń nie masz (zapomniałeś, zgubiłeś) odpowiedniego dokumentu potwierdzającego Twoje prawo do leczenia
  • jeżeli uzyskałeś planowane leczenie, a nie masz formularza 112 lub dokumentu S2
  • jeżeli skorzystałeś z leczenia w placówce medycznej działającej poza publicznym systemem opieki zdrowotnej w państwie leczenia.

Pacjent polski zobowiązany jest do pokrycia całkowitych kosztów uzyskanego leczenia:

  • musisz opłacić rachunki wystawione przez placówkę medyczną, w której uzyskałeś leczenie
  • następnie możesz wystąpić do NFZ z wnioskiem o zwrot poniesionych kosztów.

Ważne:

  • pacjent otrzyma zwrot wyłącznie tej części kosztów leczenia, która jest równa kwocie, jaką NFZ zapłaciłby polskiemu świadczeniodawcy, gdyby leczenie odbyło się w Polsce

 

  • w przypadku gdy koszt poniesiony przez pacjenta będzie wyższy od stawki zwrotu – różnicę pokrywa pacjent

 

  • jeżeli koszt poniesiony przez pacjenta będzie niższy od stawki zwrotu – pacjent odzyska swój wkład do wysokości, jaką rzeczywiście zapłacił.

 

Sposób dokonywania obliczeń wysokości finansowania dla danego świadczenia gwarantowanego określa art. 42c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.

 

 Zasady zwrotu kosztów

Aby dostać zwrot, musisz złożyć wniosek o refundację.

Złóż wniosek w Centrum Usług Wspólnych w Gorzowie Wielkopolskim.

Czas na złożenie wniosku jest nieokreślony (brak daty końcowej).

Instytucją odpowiedzialną za ustalenie kwoty do zwrotu jest instytucja miejsca pobytu w państwie leczenia:

  • ustala zwrot w wysokości stawek obowiązujących w innym państwie UE lub EFTA, lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Wniosek rozpatrywany jest na zasadach określonych w art. 25 lit. b rozporządzenia 987/2009.

Więcej przeczytasz:
Zwrot kosztów leczenia w państwach UE i EFTA

Aby dostać zwrot, musisz złożyć wniosek o zwrot kosztów.

Złóż wniosek we właściwym oddziale wojewódzkim NFZ.

Wniosek należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od daty wystawienia rachunku za leczenie.

Instytucją odpowiedzialną za ustalenie kwoty do zwrotu jest NFZ:

  • ustala zwrot w wysokości stawek obowiązujących w Polsce w rozliczeniach między NFZ a polskimi świadczeniodawcami.

Wniosek rozpatrywany jest w ramach procedury administracyjnej na zasadach określonych w art. 42d ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej.

Więcej informacji na temat zasad uzyskiwania zwrotu kosztów znajdziesz w zakładce Zwrot kosztów świadczeń.